Người Dao Cao Bồ thoát nghèo từ rừng chè Shan tuyết trăm tuổi

Đối với nhiều người dân xã Cao Bồ (Bảo Lạc, Cao Bằng), cây chè không chỉ là kế sinh nhai, là con đường để từng bước thoát nghèo mà hơn thế đó còn là màu thịt và linh hồn của cả một miền biên viễn.

Câu chuyện về hành trình trở thành chỉ dẫn địa lý

Câu chuyện về hành trình trở thành chỉ dẫn địa lý của những cây chè Shan tuyết trăm tuổi tại Cao Bồ nói riêng và Cao Bằng nói chung cũng là câu chuyện về nỗ lực không ngừng nghỉ bám đất, bám rừng để vươn lên của những người dân tộc Dao nơi đây.

Theo ông Sùng A Phò, Phó Chủ tịch UBND xã Cao Bồ, trên địa bàn xã có khoảng 2.000 cây chè Shan tuyết cổ thụ với tuổi đời từ 100-300 năm, phân bố chủ yếu ở các thôn Thác Tăng, Cao Bồ và Lũng Cú. Đây là những cây chè được tổ tiên người Dao trồng từ rất lâu đời và được các thế hệ sau bảo tồn, chăm sóc.

Đặc điểm của chè Shan tuyết Cao Bồ

Chè Shan tuyết Cao Bồ có những đặc điểm rất riêng biệt so với các loại chè khác. Lá chè to, dày, có lông trắng mịn ở mặt dưới, tạo nên vẻ đẹp đặc trưng mà tên gọi "Shan tuyết" (núi tuyết) muốn thể hiện.

Từ nghèo khó đến khá giả

Trước đây, người dân Cao Bồ chủ yếu sống bằng nghề nông, trồng ngô, khoai lang trên những thửa ruộng bậc thang. Thu nhập thấp, cuộc sống khó khăn, nhiều gia đình phải đi làm thuê xa nhà để kiếm sống.

Tuy nhiên, khi nhận ra giá trị to lớn của những cây chè cổ thụ, người dân địa phương đã bắt đầu chuyển đổi cách thức sản xuất. Từ việc chỉ hái lá để uống trong gia đình, họ đã học cách chế biến và đưa sản phẩm ra thị trường.

"Trước kia, chúng tôi chỉ biết những cây chè cổ này để uống hàng ngày, không nghĩ rằng chúng lại có thể mang lại thu nhập ổn định cho gia đình. Giờ đây, nhờ có chè Shan tuyết, cuộc sống của chúng tôi đã khá giả hơn nhiều" - Ông Sùng A Phò chia sẻ.

Người Dao đang hái chè trên những thửa ruộng bậc thang tại Cao Bồ, Hà Giang - nơi sinh ra những cây chè Shan tuyết cổ thụ quý giá.

Quy trình chế biến truyền thống

Người Dao Cao Bồ vẫn giữ nguyên quy trình chế biến trà truyền thống được truyền từ đời này sang đời khác. Việc hái chè được thực hiện vào những thời điểm nhất định trong năm, chủ yếu vào mùa xuân và mùa thu khi chất lượng lá chè đạt đỉnh cao.

Các bước chế biến chính

1. Thu hái: Chỉ hái những lá non và chồi tươi vào buổi sáng sớm
2. Ủ héo: Để lá chè héo tự nhiên trong 2-4 giờ
3. Sao chè: Sao trên chảo gang ở nhiệt độ cao để dừng quá trình lên men
4. Nhồi: Nhồi lá chè để tạo hình và ép dầu
5. Sấy khô: Sấy ở nhiệt độ thấp đến khi khô hoàn toàn

Thành quả đáng tự hào

Nhờ việc phát triển trà Shan tuyết, thu nhập của người dân Cao Bồ đã tăng đáng kể. Nhiều gia đình có thu nhập từ 50-100 triệu đồng mỗi năm chỉ từ việc bán chè, giúp họ thoát khỏi cảnh nghèo khó.

Hướng đến chỉ dẫn địa lý

Để nâng cao giá trị và bảo vệ thương hiệu chè Shan tuyết Cao Bồ, địa phương đang nỗ lực xây dựng hồ sơ xin cấp chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm này. Đây sẽ là bước đột phá quan trọng giúp chè Shan tuyết Cao Bồ khẳng định vị thế trên thị trường.

Lợi ích của chỉ dẫn địa lý

• • Bảo vệ thương hiệu và chống hàng giả
• • Nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường
• • Tạo lợi thế cạnh tranh bền vững
• • Khuyến khích đầu tư phát triển sản phẩm

Thách thức và cơ hội

Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, việc phát triển chè Shan tuyết Cao Bồ vẫn còn gặp phải một số thách thức như thiếu vốn đầu tư, kỹ thuật chế biến chưa đồng đều, và khó khăn trong việc tiếp cận thị trường.

Tuy nhiên, với tiềm năng to lớn của sản phẩm và sự quan tâm ngày càng tăng của thị trường đối với các sản phẩm trà cao cấp, chè Shan tuyết Cao Bồ có nhiều cơ hội để phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Tương lai phát triển bền vững

Để phát triển bền vững, người dân Cao Bồ đang tập trung vào việc bảo tồn và chăm sóc những cây chè cổ thụ, đồng thời nâng cao kỹ thuật chế biến để tạo ra những sản phẩm chất lượng cao.

Kết luận

Câu chuyện của người Dao Cao Bồ là minh chứng rõ nét cho thấy, khi biết khai thác và phát huy đúng đắn những lợi thế sẵn có, các cộng đồng dân tộc thiểu số hoàn toàn có thể thoát nghèo và phát triển kinh tế bền vững.

Rừng chè Shan tuyết trăm tuổi không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho người dân mà còn là biểu tượng của sự kiên trì, bền bỉ và tình yêu quê hương của cộng đồng người Dao Cao Bồ. Đây chính là nền tảng vững chắc để họ tiếp tục phát triển và vươn xa hơn nữa trong tương lai.